Beth wyt ti'n edrych am?
Mae’n siŵr bod Tŵr y Cloc rhyfeddol Castell Caerdydd yn un o dirnodau mwyaf eiconig y ddinas.
Fe’i cynlluniwyd gan William Burges ym 1866 fel rhan o gynllun i adnewyddu wal ddeheuol y Castell a dechreuodd y gwaith ym 1869. Mae’r tŵr wedi’i adeiladu ar sylfeini cadarnle Rhufeinig ar ongl dde-orllewinol y llenfur canoloesol. Ar bob ochr i wynebau’r cloc mae cerfluniau 10 troedfedd (3m) o daldra yn cynrychioli’r prif blanedau gyda’u Sidydd priodol ar y pedestalau. Mae cloch y tŵr yn fodel hanner maint o’r un yn Nhŵr Fictoria, San Steffan.
A WYDDOCH CHI
- Cymerodd tua phum mlynedd i adeiladu Tŵr Cloc y Castell, dechreuodd y gwaith ym 1869 ac ni chafodd ei gwblhau tan 1874.
- Mae Tŵr y Cloc yn codi i uchder o 132 troedfedd (40m) ac mae’n cynnwys saith llawr.
- Mae saith ystafell yn Nhŵr y Cloc, un ar bob lefel llawr. Cynlluniwyd y ddwy ystafell isaf, o dan y llwybr parapet, yn wreiddiol fel llety i arddwr. Mae Ystafell Ysmygu’r Gaeaf ar yr un lefel â’r wal gerdded ac mae grisiau tyred yn arwain i fyny i’r Ystafell Wely’r Baglor, Ystafell y Cloc, Cegin y Forwyn ac yn olaf i Ystafell Ysmygu’r Haf ysblennydd.
Mae’r tŵr yn cynnwys cyfres o ystafelloedd baglor afradlon, sy’n cynnwys Ystafell Ysmygu’r Gaeaf, Ystafell Wely’r Baglor ac Ystafell Ysmygu’r Haf.
Er bod yr ystafelloedd hyn wedi’u bwriadu’n wreiddiol i’r 3ydd Ardalydd ifanc eu mwynhau, bu ei briodas â Gwendolen Fitzalan-Howard yn Ebrill 1872, cyn iddynt gael eu cwblhau. Serch hynny, treuliodd y cwpl ifanc eu mis mêl yng Nghastell Caerdydd er mwyn i’r Arglwydd Bute allu cadw llygad ar y gwaith adeiladu.
YSTAFELL YSMYGU’R GAEAF
Roedd ystafelloedd ysmygu fel arfer yn fan lle gallai boneddigion y cartref ymddeol ar ôl swper i fwynhau sigarau a diodydd. Thema’r ystafell hon yw treigl amser ac mae’r addurniadau’n cynnwys dyddiau’r wythnos, y pedwar tymor a 12 arwydd y Sidydd.
YSTAFELL WELY’R BAGLOR
Mae’r ystafell hon yn dathlu mynd ar drywydd cyfoeth mwynol o’r ddaear, pwnc priodol o ystyried bod ffortiwn helaeth yr Arglwydd Bute yn deillio o feysydd glo de Cymru. Cynrychiolir gwahanol fathau o gemau gan baentiadau ar y waliau ac yn y ffenestri lliw. Dywedir bod y bathtub marmor wedi’i drawsnewid o sarcophagus Rhufeinig, a brynwyd yn yr Eidal.
YSTAFELL YSMYGU’R HAF
Mae’r ystafell hon, ar ben uchaf Tŵr y Cloc, yn cynnig golygfeydd hyfryd ac yn ddi-os dyma un o ystafelloedd mwyaf trawiadol y Castell. Y thema yma yw’r bydysawd ac mae nenfwd y gromen wedi’i baentio yn dangos awyr y nos uwchben yr haul, wedi’i gynrychioli gan y canhwyllyr euraidd. Y parau o ffigurau ym mhob cornel o’r ystafell yw wyth gwynt clasurol hynafiaeth.
TEITHIAU TYWYS
Dewch i weld swît baglor afradlon y 3ydd Ardalydd Bute drosoch eich hun drwy ymuno â thaith dywys Tŵr y Cloc, sydd ar gael yn ystod tymor haf y Castell o fis Mawrth i fis Hydref.
